Projekt realizowany w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa"

Tytuł projektu: „Tożsamość narodowa Polaków w obliczu migracji ludności ukraińskiej. Prewencja konfliktów społecznych”

Akronim projektu: UkraPolMig

Kierownik projektu: dr hab. Wioletta Knapik, prof. URK

Umowa nr: NdS/552216/2022/2022

Termin realizacji projektu: 18.07.2022 – 17.07.2024

Cel ogólny projektu:

Projekt ma na celu analizę konfliktów społecznych i politycznych pomiędzy Polakami i Ukraińcami na tle uwarunkowań historycznych (koniec wieku XVIII do I połowy XX wieku) oraz praktyk stosowanych w ich rozwiązywaniu. Przeprowadzona analiza historyczna zostanie wykorzystana do diagnozy rodzajów i stopnia konfliktów polsko-ukraińskich ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich, peryferyjnych i w małych miastach do 15 tys. mieszkańców. Na podstawie desk research (analiza historyczna) oraz badań ankietowych (analiza społeczna), zostanie wytypowana gmina, która będzie stanowić studium przypadku (case study) w zakresie analizy uwarunkowań społeczno-gospodarczych generujących konflikty społeczne.
Celem głównym projektu, na podstawie uprzednio przeprowadzonych analiz i badań, jest zaprojektowanie działań prewencyjnych i ich dyskusja w formie warsztatów. Następnie, zostanie przeprowadzone szkolenie, na którym będą przedstawione zasady pracy ze społecznością lokalną i podmiotami zajmującymi się problematyką migracji. Model pracy w zakresie zapobiegania rozprzestrzenianiu się konfliktów społecznych będzie opisany w przewodniku, który zostanie opublikowany w formie open access. Projekt jest spójny z założeniami programu „Nauka dla Społeczeństwa” w odniesieniu do obszaru „Humanistyka – Społeczeństwo – Tożsamość”.

Cel I projektu i jego realizacja będzie się skupiała na spojrzeniu introspekcyjnym sięgającym podstaw konfliktów oraz retrospekcji służących właściwemu zrozumieniu genezy konfliktów społecznych polsko-ukraińskich. Takie podejście jest niezbędne do planowania działań wykorzystywanych w prewencji współczesnych konfliktów społecznych. Dla wykonawców projektu szczególnie ważna jest idea związana z promowaniem polskości w historii, kulturze i myśli politycznej. Kosmopolityczna Unia Europejska, do której inspiruje również Ukraina, podkreśla znaczenie lokalnych kultur oraz wzmacniania tożsamości narodowej. Zaprojektowane zadania mają na celu prewencję konfliktów społecznych na tle wzmacniania poczucia tożsamości w realiach globalizmu kulturowego. Perspektywa ta spowoduje, że odrębność kulturowa i wzmacnianie tożsamości będzie pomostem dla budowania stałych, pozytywnych relacji pomiędzy Polakami i Ukraińcami.

Cel II projektu oparty na analizie statystycznej, badaniach ankietowych oraz case study jest zbieżny z celami programu, w odniesieniu do prowadzenia badań w zakresie tożsamości narodowej (kulturowej) na rzecz trwałości polskiej tradycji narodowej. Przyjęta przez wykonawców perspektywa wzmacniania tożsamości narodowej Polaków znajdzie odzwierciedlenie w konstrukcji narzędzia badawczego (kwestionariusz ankiety) oraz badań terenowych (case study). Wybór gminy, jako studium przypadku, gdzie konflikty społeczne pojawiały się już od 2017 roku, będzie miejscem pogłębionej analizy w tym zakresie. Analizy będzie się skupiała głównie na aspektach kulturowo-społecznych, w tym tożsamości narodowej Polaków.

Cel III projektu jest związany z realizacją warsztatów i szkolenia mającego na celu wypracowanie i propagowanie działań służących prewencji konfliktów społecznych. Zaprojektowane działania służą promowaniu polskich tradycji regionalnych i narodowych oraz postaw patriotycznych. Podobnie jak w przypadku pierwszych dwóch celów badawczych, również i trzeci bazuje na rozpowszechnianiu takich działań zapobiegających konfliktom społecznym, które będą podkreślać znaczenie dziedzictwa kulturowego oraz postaw patriotycznych zarówno Polaków, jak i Ukraińców. Założeniem przewodnika jako efektu projektu, będzie wzmacnianie poczucia tożsamości Polaków, promowanie prawidłowych wzorów koegzystencji przedstawicieli obu narodów oraz sięganie do takich wartości, które nie dzielą, a łączą oba te narody.